Jeroen Douma over windparken: "Er is een enorme inhaalslag nodig"

Dura Vermeer helpt bij het uitwerken van de plannen, het ontwerp en de engineering van windparken. Een interessante, maar ook lastig te bespelen markt die echt nog in ontwikkeling is. In 2013 sloten overheid en marktpartijen het Energieakkoord voor duurzame groei met de afspraak om 6.000 MW windenergie op land in gebruik te hebben in 2020. Uit de Monitor Wind op Land blijkt dat dit moeilijk te realiseren was: eind 2018 was 3.382 MW windvermogen operationeel, eind 2019 was dit 3.534. In 2018 is een audit gedaan op de haalbaarheid van de opgave, waarna werd afgesproken dat de 6.000 MW uiterlijk in 2023 moet zijn gerealiseerd. Gaan we dat wél redden? Jeroen Douma: ‘Eerlijk gezegd is dat nog maar de vraag. Dat zou namelijk betekenen dat er 600 MW per jaar moet worden gerealiseerd vanaf 1 januari 2020. Ik acht dit zeer onwaarschijnlijk. Er is een enorme inhaalslag nodig.’

Hoe komt het dat de voortgang wordt gestagneerd?

"Dat heeft allerlei redenen. We hadden de PFAS-crisis, waardoor de bouw en grondverplaatsingen tijdelijk stil kwamen te liggen. Nu de norm is opgehoogd, kan de bouw van windparken weer worden gecontinueerd, maar het heeft zeker tot vertragingen geleid. Ook hadden we te maken met de stikstofproblematiek. En dan zijn er nog de bezwaarprocedures, onder meer van natuurbeschermingsorganisaties of omwonenden. En dan speelden de coronamaatregelen nog een rol. Turbineleveranciers kregen moeite met de toelevering van materialen uit landen als China. Hierdoor moesten projecten soms worden uitgesteld."

Waar liggen de kansen de komende vijf jaar?

"Windenergie is een groeimarkt, er komen voldoende projecten aan de komende jaren. Het is ook een specialistische markt. Bij windparken gaat het niet alleen om nieuwbouw: er zijn legio parken met windmolens van 15 tot 20 jaar oud die de komende jaren vervangen worden. Het is een markt met potentie, die door de snelle groei ook veel uitdagingen kent. Dit soort projecten kent grote risico’s en de vraag is of elke opdrachtgever die risico’s aankan."

Noem eens enkele uitdagingen? 

"Ik noemde al de omgevingsfactoren als bezwaren van omwonenden en wet- en regelgeving. Een andere uitdaging is, dat dit soort opdrachten altijd in concurrentie wordt uitgezet, waarbij we zien dat de scope van de uitvragen enorm verschilt. Bij sommige tenders wordt alleen de bouw van de fundatie uitgevraagd, de turbines worden dan uitbesteed. Dit leidt tot projecten met soms meer dan 10 opdrachtgevers en dat maakt de voorbereiding en uitvoering ingewikkeld. Ook zie je dat projecten soms in een onlogische volgorde op de markt worden gebracht. Er is een subsidieaanvraag en wij doen dan al een voorstel, terwijl de windmolenleverancier nog niet bekend is. Vervolgens komt er een set van eisen van de geselecteerde turbineleverancier en dan moeten wij de fundering aanpassen. Dit zijn iedere keer weer verstoringen in je proces, terwijl vaak de opleverdatum blijft staan.’"

Wat moet er anders? 

"Er moeten structureel zaken veranderen om de ambities uit het Energieakkoord waar te kunnen maken. Als het gaat om de stikstofregels, dan is de overheid aan zet. Gaat het om omgevingsfactoren, dan kan de overheid zorgen voor beleid en regels, maar de weerstand van omwonenden neem je hiermee niet weg. De nieuwe omgevingswet die in 2022 van kracht wordt, biedt zeker mogelijkheden. Wij kunnen met Dura Vermeer bijvoorbeeld het omgevingsmanagement oppakken. Maar dan praat je over trajecten die zo 15 jaar kunnen duren, van initiatief tot resultaat. Wil je versnellen met het realiseren van windparken, dan kun je niet met zulke lange termijnen werken."

Wat kunnen we zelf doen? 

"Als je snel wilt kunnen schakelen, is het verstandig om elektra, civiel en infra in één contract te zetten. Zo kun je makkelijker belangrijke informatie uitwisselen en bij twijfel checken of iets klopt. Wij bereiden ons voor op dit soort tenders door te kijken wat we kunnen standaardiseren en optimaliseren. Ook zorgen we dat we de kennis in huis hebben om een oordeel te kunnen vellen over de expertise en vaardigheden van onze onderaannemers. Vaste partners leveren ons veel meer waarde dan wanneer we per opdracht een selectie maken.  Werken in bouwteams bijvoorbeeld heeft verschillende voordelen. Opdrachtgever, adviseurs en het bouwbedrijf zitten in zo’n geval al om de tafel in een zeer vroeg stadium van de voorbereiding van een project. Samen komen ze tot een ontwerp, ervaringen en expertises worden uitgewisseld. En dat komt ten goede aan de kwaliteit, de efficiency en het kostenplaatje. 

Kortom: windenergie is een markt met potentie en volop uitdagingen. We moeten de huidige tegenwind 180 graden zien te draaien door wind mee te krijgen. En dat is mogelijk door samenwerking in bouwteams, inzet van de overheid, transparante tenders en integrale contracten." 

NEEM CONTACT OP

Ons energietransitieteam heeft de kennis in huis om ruimte te vinden voor grootschalige toepassing van windenergie en de expertise om vervolgens tot een perfect technisch ontwerp te komen, vergunningen, subsidies en netaansluitingen te regelen én om te zorgen voor maatschappelijk draagvlak.