Door Anja Vijselaar, directeur business unit Energy, WSP, en Marko Kruithof, manager Energietransitie, WSP
Of het door Brenninkmeijer gedane voorstel voldoende is, is maar de vraag. Met de energietransitie komt de overheid per slot van rekening bij de burger ‘achter de voordeur’. Als we willen dat de energietransitie ook in de gebouwde omgeving succesvol gaat plaatsvinden, dan moet de burger niet alleen meedenken, maar willen we dat de burger ook mee gaat doen. Dat is géén kwestie van een inspraakavondje hier en een subsidietje dáár, weten we inmiddels uit de praktijk. Met de Buurt Bouwdoos Warmtetransitie hebben we een methode ontwikkeld die wijken en woningeigenaren geïnformeerd laat meepraten én aan het werk zet om hun duurzame energietoekomst vorm te geven.
Burger als risicofactor
De betrokkenheid van burgers bij de energietransitie is politiek en bestuurlijk een lastig dossier. Dat blijkt ook uit de reacties op het advies van Brenninkmeijer uit de Tweede Kamer. Sommige partijen vrezen ‘georganiseerd klimaatcynisme’ vanuit de burger, wat een rem kan zetten op bijvoorbeeld de aanleg van windparken of warmtenetten. Andere partijen lijken haast te hopen op dat effect. Zo wordt de meedenkende en pratende burger niet per se gezien als een meerwaarde die praktische kennis en ervaring inbrengt, maar eerder als een onvoorspelbare risicofactor. In het advies van Brenninkmeijer wordt dit gepareerd door allerlei voorwaarden te stellen aan de burgerfora, bijvoorbeeld ten aanzien van de samenstelling (breed) en de bekadering van de te bespreken onderwerpen: over het klimaatakkoord zélf moet het bijvoorbeeld niet meer gaan.
Ongelijk speelveld
Onze ervaring uit de praktijk luidt dat bewoners die zouden kunnen meepraten in burgerfora om een aantal redenen op forse achterstand staan, waarvan een gebrek aan toepasbare kennis ten aanzien van haalbare- en niet haalbare duurzame opties en risico’s en kosten de belangrijkste is. Met als gevolg dat je als burger niet goed weet waar je ‘ja’ of ‘nee’ tegen gezegd hebt en hoe zich dit vertaalt naar de wereld, de wijk én jouw persoonlijk situatie. Dat maakt dat het speelveld tussen overheid en burger volstrekt ongelijk is. Met als mogelijke consequentie dat de uitkomst van de dialoog middels burgerfora – zacht gezegd - verschillend wordt beleefd en er op een onbedoelde manier alsnog ‘klimaatcynisme’ en andere weerstand wordt georganiseerd.
Een mening die télt
Met de Buurt Bouwdoos Warmtetransitie hebben de adviseurs en ingenieurs van WSP en duurzaam warmtebedrijf Ennatuurlijk een methodiek ontwikkeld die de woningeigenaar en de wijk wél aan het roer zet. Dit onder het motto: meedenken is goed, meedoen is beter. Als deelnemer leer je in 3 maanden tijd hoe jouw woning er voor staat als het gaat om energietransitie en welke ‘no-regret’-verbetermaatregelen je kunt treffen, welke duurzame scenario’s er zijn voor jouw wijk, welke impact die scenario’s hebben op wijk- en woningniveau en wat de maandelijkse kosten zouden zijn. Met behulp van een serious game experimenteer je samen als buurt met verschillende scenario’s. Zo krijg je helder inzicht in de invloed die verschillende keuzes hebben op een goed eindresultaat: een comfortabel, duurzaam én betaalbaar verwarmd huis voor zoveel mogelijk bewoners. Gewapend met gevalideerde kennis over techniek en duurzaamheid in relatie tot je wijk en je woning ben je vervolgens een ‘empowerde’ burger die weloverwogen beslissingen kan nemen en wiens mening écht telt.
Meer weten over de Buurt Bouwdoos Warmtetransitie? Neem dan contact op met Marko Kruithof, manager Energietransitie WSP, door rechtsbovenaan deze pagina op 'contact' te drukken, of kijk op www.buurtbouwdoos.nl.
