De geschiedenis van de IJsselkogge voert terug naar de eerste helft van de 15e eeuw. Waarschijnlijk vervoerde het handelswaren tussen verschillende Hanzesteden. In 2009 werd het scheepswrak gevonden in de rivierbodem van de IJssel bij Hanzestad Kampen, waarna het in 2016 werd gelicht en ter conservering werd vervoerd naar Batavialand. 

Na onderzoek naar de houtkwaliteit werd er een juiste conserveringsmethode gekozen, die past bij het aangetroffen hout: zacht van buiten, maar met een harde kern. Laat je dit hout simpelweg drogen, dan droogt het uit, ontstaan er scheuren en krimpt het bij blootstelling aan lucht. Daarom wordt het hout geïmpregneerd met de conserveringsvloeistof polyethyleenglycol, een wasachtige substantie die in de houtcellen doordringt en het water vervangt. Daarna wordt de hoge luchtvochtigheid in de conserveringshal geleidelijk verlaagd van zeer hoge naar meer normale waarden. Op deze manier droogt het hout van binnen naar buiten maar behoudt wel zijn vorm.

De roerige geschiedenis van de IJsselkogge kwam dus nog niet tot stilstand in deze conserveringshal. Sterker nog; de roerige geschiedenis werd in 2018 kracht bijgezet doordat het dak van de hal er letterlijk afwaaide terwijl het buiten tien graden vroor. Het was het slotakkoord van een proces waarin al langer duidelijk werd dat de hal niet voldeed aan de gestelde eisen die nodig zijn voor een juiste conservering van de IJsselkogge.  Zeker toen het nieuwe dak óók nog eens lek bleek. Dat was het moment waarop WSP werd ingeschakeld. 

Remko Aarsman, teamleider bouwadvies bij WSP: “Wij begonnen met het kijken naar de lekkages, maar er werd al snel duidelijk dat er veel meer aan de hand was. Van een gesloten klimaat, zoals je dat wilt bij een conservering zoals deze, was zeker geen sprake. Al gauw hebben we het totale bouwkundige plaatje opgesteld, met alle gebreken zoals diverse koudebruggen op een rijtje. We hebben een voorstel gemaakt voor optimalisatie en dat laten uitvoeren door een aannemer.”

Voor Laura Koehler, projectleider van de conservering van de IJsselkogge, kwam die hulp weliswaar laat, maar het was ontzettend gewenst: “Mede door de kennis van WSP werd het conserveringsproces zoveel mogelijk weer terug in goede banen geleid. Tot die tijd hebben we het schip nat gehouden, maar de echte conservering liep flink vertraging op. Eigenlijk hadden we nu al klaar willen zijn. Maar, zonder goed klimaat geen conservering.  Daarom was de kennis van Remko en zijn team zeer welkom.”

Door de samenwerking tussen Batavialand en WSP kwamen er twee expertises samen, die in een precair proces zoals deze niet zonder elkaar kunnen: enerzijds archeologie en conserveren, en anderzijds de kennis van een gebouw. Laura: “Wij wisten wel precies wát er nodig was, maar niet hoe we dat voor elkaar kregen.” Remko: “En wij weten precies hoe je iets om dat eisenpakket heen bouwt, om de voorwaarden te laten kloppen. En dat is precies wat we hier hebben gedaan.”

Het optimalisatieproces is nog niet ten einde. “Deze hal is een doorlopend proces. We begonnen met noodzakelijke ingrepen, en zitten nu in een proces van optimalisatie en onderhoud. De komende jaren zullen wij bijvoorbeeld het gebouw blijven inspecteren, dit vanwege de hoge luchtvochtigheid. Denk aan de boutverbindingen bovenin de staalconstructie; we willen natuurlijk wel dat er binnen veilig gewerkt wordt. Toen ik hier voor de eerste keer binnenkwam en een luchtvochtigheid van 98% vaststelde, wist ik direct hoe extreem de omstandigheden hier zijn.”

Naast de professionele band, voelt Remko als betrokkene inmiddels ook een persoonlijke band. Niet alleen met het gebouw en de Kogge, maar ook met Gert en Laura. Laura onderstreept de band: “Remko heeft een zeer grote bijdrage geleverd aan het verbeteren van de conserveringsomstandigheden. Van het conserveringsstation. Door de expertise van Remko en WSP zijn de klimatologische problemen in kaart gebracht en de juiste partijen samengebracht om tot een grote verbetering te komen.’’

Vooruitkijkend weet Laura de opgedane vertraging goed te relativeren: “Kijk, dit schip heeft er 600 jaar over gedaan om te worden wat -ie nu is. Een paar extra jaar om ‘m te conserveren, is dan niks. Uiteindelijk gaat het er om dat we de IJsselkogge als erfgoed veilig stellen en beschikbaar maken voor het grote publiek. Dat proces loopt inmiddels momenteel goed, en ik verwacht dat we de streefdatum eind 2024 halen.”