Zeker voor scholen in grote steden waar de
ruimte schaars is, kan een multifunctioneel
dak interessant zijn. Denk aan functies als
energieopwekking, water- en warmtebuffering en
(extra) speelruimte. Een groen dak zorgt primair
voor vergroening door kruiden, grassen, mos, bloemen
en planten. Groen heeft op meerdere fronten
een positieve werking. Zo heeft het een esthetische
functie en een rustgevende uitstraling op de mens.
Het zorgt ook voor een versterking van de ecologie.
Door het groen en het onderliggende vochtige
substraat ontstaat een klein ecosysteem. Grassen,
kruiden, bloemen, planten en een vochtige vruchtbare
bodem trekken allerlei insecten en andere
diertjes aan. Ook verbetert groen de luchtkwaliteit.
Het vangt fijnstof af en neemt overdag kooldioxide
op. Daarnaast hebben groene daken invloed op de
temperatuur. Een groen dak draagt bij aan vermindering
van hittestress in de stedelijke omgeving
doordat het minder zonnestraling opneemt en uitstraalt.
Verdamping van water op het dak zorgt voor
een extra afkoelend effect. Hierdoor blijft het in de
zomermaanden langer koel in de onderliggende
vertrekken. De stabiele temperatuur in groene
daken zorgt voor minder grote temperatuurwisselingen
in het dakpakket. Dit draagt bij aan
een langere levensduur van de dakbedekking.
BLAUW DAK VOOR WATERBUFFERING
Een blauw dak heeft als functie het bergen van water.
Ook dient het als een buffer door bij hevige regenval
het riool te ontlasten. Dit dak kan uitkomst bieden als
er onvoldoende ruimte is voor waterberging op het
maaiveld. Op nieuwe blauwe daken kunnen retentiekratten
onder de groene opbouw worden geplaatst
voor veel wateropvang. Gecombineerde groenblauwe
daken zijn daarmee een alternatieve waterberging.
Een consequentie van het dak als waterberging is een
hoge opstand van het dak door de retentieboxen. Het
voordeel is dat een fors dakafschot komt te vervallen.
Bij bestaande daken is het om constructieve redenen
vaak niet mogelijk om grote hoeveelheden water te
bergen. Door de extra belasting kunnen deze daken
bezwijken. De mogelijkheden zijn dan vaak beperkt
tot extensieve groendaken. Zo’n dak beperkt niet sterk de af te voeren hoeveelheid hemelwater. Daarvoor
is niet alleen waterbuffering, maar ook waterberging
nodig.
ENERGIEK GEEL DAK
Een geel dak heeft als functie het opwekken van duurzame
energie in de vorm van elektriciteit of warmte.
Denk aan zonne-energie (PV- of PVT-panelen) en windenergie.
Deze systemen moeten op het dak gemonteerd
kunnen worden. Bij plaatsing van zonnepanelen op
een bestaand dak wordt vooraf geïnspecteerd of het
bouwtechnisch en bouwfysisch verantwoord is om
deze te plaatsen. Voldoende drukvastheid van de
isolatie is van belang alsook een goede staat van de
dakbedekking. Veel fabrikanten garanderen dat zonnepanelen
na 25 jaar nog 80% van de initiële capaciteit
hebben. Het is dan ook niet zinvol om nieuwe zonnepanelen
te monteren op een dakbedekking met een
korte resterende levensduur. Vanwege het gewicht van
de zonnepanelen moet een constructeur vaststellen of
het dak voldoende afschot heeft en voldoende draagkrachtig
is om de permanente en variabele belasting
aan te kunnen met de zonnepanelen.
De draagkracht
van de constructie kan bepalend zijn voor het aantal
zonnepanelen en de locatie op het dak.<
TRICOLORE DAK MET ROOD SPEELDAK
Voor nieuwbouw schooldaken zijn er veel kleurcombinaties
mogelijk. Zelfs een multifunctioneel tricolore
(blauw-groen-geel) dak in de vorm van zonnepanelen
op een groen dak en waterberging is technisch gezien
mogelijk. Bij de uitwerking en uitvoering vergt dit
wel de nodige aandacht. Alle onderdelen moeten
stormvast worden bevestigd, zeker aan de dakranden.
Tussenoplossingen
waarbij het dak lokaal wordt
verzwaard met steen zijn een optie. Dit is goed te combineren met een rode dakkleur. Een rood dak staat
voor een sociaal maatschappelijke functie. Bijvoorbeeld
een dakterras of speelplek. Daktype rood is goed
te combineren met de eerdergenoemde dakkleuren.
De combinatie met het grijze dak vraagt wel extra
aandacht.
GRIJS DAK VOOR TECHNIEK
Grijze daken hebben een technische functie. Hier
tref je warmtepompen, luchtbehandelingskasten en
aan- en afvoerpijpen aan. Grijs is goed te combineren
met alle andere kleuren. Het belevingsaspect vraagt
bij grijs-rode combinaties extra aandacht. Het is vaak
wenselijk om de esthetisch minder fraaie technische
componenten aan het zicht te onttrekken. Ook vraagt
de uitstraling van geluid richting de omgeving aandacht.
Warmtepompen en luchtbehandelingskasten
kunnen veel lawaai produceren en daardoor hinder
veroorzaken als je op het dakterras wilt genieten van de
zon. Ook bestaat er het risico van uitstoot van rook- en
afvoergassen. Een beoordeling vanuit het oogpunt van
gezondheid is daarom essentieel.
VEELKLEURIG DAK MAAKT FUTURE READY
Door verschillende functies te combineren, wordt een
dak multifunctioneel duurzaam en krijgt het een meerwaarde.
Dit is een interessant gegeven als je aan de slag
gaat met beheer- en onderhoudsplannen. Ga in geval
van nieuwbouw en renovatieplannen bewust op zoek
naar gepaste functies voor het dak. Zo maak je optimaal
gebruik van de beschikbare ruimte. Adviseurs van WSP
bieden bouwtechnisch, bouwfysisch,
ecologisch,
energetisch, akoestisch en constructief advies om
samen te bouwen aan een ‘future ready’ school.
Afbeelding: Triple Solar.
Annemarie Weersink en
Gertie Snip zijn adviseur
duurzaamheid en Stefen Werner is
adviseur multidisciplinaire
projecten bij
WSP.
