Beeld op de Rivieren

Nederland en water zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Om de leefbaarheid te waarborgen, is het belangrijk dat we op de juiste manier samenleven met water. Bij de rivieren Rijn en Maas lag de focus de afgelopen decennia voornamelijk op waterveiligheid; het vlot en veilig afvoeren van overtollig water naar zee. De droge zomers van afgelopen jaren maken duidelijk dat we ook rekening moet houden met (toekomstige) situaties waarin sprake is van weinig water. Daarnaast ontstaan door voortschrijdende bodemerosie in het zomerbed steeds vaker problemen voor de scheepvaart en wordt de verdroging in het rivierengebied versterkt doordat de waterspiegel almaar lager komt te liggen.

Binnen het programma Integraal Riviermanagement (IRM) werken het Rijk en de regionale partners aan een toekomstbestendig riviersysteem van Maas en Rijn dat voor meerdere functies duurzaam bruikbaar is. Het project ‘Beeld op de Rivieren’ is onderdeel van dit programma.

Locatie

Nederland

Opdrachtgever

Waterschap Limburg

Partners

Defacto

Beeld op de Rivieren als strategisch kompas

In de Rijn en de Maas komen diverse grote opgaven van het Rijk en de regio samen. Het Rijk heeft opgaven voor waterveiligheid, scheepvaart, ecologische waterkwaliteit en natuur, zoetwatervoorziening en rivierbodembeheer. Regionale opgaven betreffen onder meer natuur, recreatie, economie en een aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat. Ook is er een opgave voor klimaatadaptatie. Het doel is om een helder en toekomstbestendig beeld op de rivieren te ontwikkelen, passend bij het gedrag van het riviersysteem, dat kan dienen als strategisch kompas.

In opdracht van de Deltaprogramma’s Maas en Rijn en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft WSP een ruimtelijke visie op het riviersysteem en gebruiksfuncties opgesteld. Onze expertise aangaande complexe vraagstukken in het Nederlandse rivierengebied maakt dat wij in staat zijn om proces en inhoud met elkaar te verbinden.

Het Beeld op de Rivieren vormt één van de bouwstenen voor het ontwerpen van Kansrijke Alternatieven. Het Beeld is opgesteld met input van vele belanghebbenden en schetst een mogelijk toekomstperspectief. Daarbij is gekeken naar 2050, met een doorkijk naar 2100. De geschetste ontwikkelrichtingen sluiten aan op bestaande karakteristieken en ambities, waarbij de noodzakelijke bestuurlijke vraagstukken worden voorgelegd.

Lees hier een samenvatting van de rapportage.

Totstandkoming ruimtelijke visie op het riviersysteem en gebruiksfuncties

Als eerste stap binnen het project hebben we een grote hoeveelheid beschikbare studies over het rivierengebied verzameld en geanalyseerd. Hierna volgde een onderzoek naar lange termijn trends op gebied van verstedelijking, landbouw, delfstoffenwinning, energietransitie en klimaatadaptatie.

Via negen digitale werkateliers zijn riviertaktrajecten besproken met relevante stakeholders, zoals provincies, gemeenten, waterschappen, Rijkswaterstaat, natuurbeherende organisaties, delfstoffenwinners en vertegenwoordigers op gebied van landbouw, scheepvaart en recreatie vertegenwoordigd. Tijdens de sessies werden de karakteristieken van de rivier en de opgaven besproken alsook gewenste toekomstige ontwikkelingen. Waar nodig werd het overzicht van de opgaven uitgebreid.

Mijn kracht ligt in het verbinden van mensen en belangen. Ik breng graag ingewikkelde en complexe processen terug tot de basis om vervolgens orde en structuur te scheppen alsook randvoorwaarden te bepalen voor het aangaan van gesprekken over delicate onderwerpen. Inmiddels heb ik 20 jaar ervaring in het netwerk rondom de rivieren. Deze ervaring kwam zeer goed van pas in dit project omdat we voor de rapportage met veel partijen uit het rivierennetwerk hebben samengewerkt of gesproken. Ik ben er samen met het team in geslaagd om, focussend op de inhoud, met alle betrokken partijen een open gesprek te voeren over de complexe toekomst van het rivierengebied Maas en Rijn.

Jette Eshuis Senior adviseur omgeving en besluitvorming & projectleider procesontwerper IRM Beeld op Rivieren

Na de digitale werkateliers hebben we systeemkaarten gecreëerd waarop mogelijke toekomstige ontwikkelingen zijn weergegeven. Hierbij ligt de nadruk op de wisselwerking tussen enkele richtinggevende vraagstukken op systeemniveau en de invulling op (deel-)trajectniveau van de rivieren

Future Ready-oplossingen

Met ons eigen ontwikkelde duurzaamheids- en innovatieprogramma Future Ready geven we wereldwijd invulling aan de maatschappelijke wens en noodzakelijkheid om onze leefomgeving duurzaam en innovatief in te richten. We nemen het Future Ready-denken als een vanzelfsprekendheid mee in onze projecten en zorgen er tegelijkertijd voor dat ons werk aansluit bij de visie van onze klanten. Hiermee helpen we onze opdrachtgevers binnen hun opgaven voorbereid te zijn op de toekomst. Future Ready-oplossingen in dit project:

Duurzaam en multifunctioneel gebruik van de schaarse ruimte in het rivierengebied. Tijdens het proces hebben we ons voortdurend afgevraagd waarom gebruiksfuncties niet samen kunnen. Als we geen antwoord op deze vraag konden geven hebben we gestuurd op combinatie van functies en opgaven.
Digitale participatie. Mede gedreven door de beperkingen als gevolg van COVID19 hebben we in hoog tempo een werkwijze ontwikkeld waarmee we mensen uit alle hoeken van het rivierengebied konden betrekken bij de werkateliers zonder dat daarvoor fysiek gereisd hoefde te worden. Deze werkwijze levert een veel hogere opkomst en daarmee bredere betrokkenheid van stakeholders bij de opgaven van onze opdrachtgevers.

Lees het artikel in Land + Water